|
Każdy niemal garncarz stosuje jemu tylko właściwą technikę formowania na kole garncarskim, a więc np. różne ustawienie dłoni i palców w czasie formowania itp. Dlatego też opisując technikę toczenia ograniczamy się do podania najważniejszych wytycznych.
Przystępując do toczenia, ucinamy z dobrze odpowietrzonej masy bryłę o wielkości zależnej od ciężaru formowanego wyrobu. Bryła rzucona możliwie na sam środek głowicy toczka przykleja się do płaszczyzny głowicy.
Z kolei puszcza się w ruch toczek. Toczek należy obracać w kierunku odwrotnym do wskazówki zegara. Zwilżając wodą masę, należy ją w pierwszym etapie dokładnie scentrować na toczku (rys.1), aby podczas obrotu toczka równo wirowała na jego środku. Masa stopniowo przybiera kształt kulistej bryłki.
 |
|
 |
| Scentrowanie masy |
|
Spłaszczanie masy |
Przed przystąpieniem do formowania naczynia wykonuje się następujące czynności. Naciska się masę dłonią, powodując spłaszczenie jej stożka (rys. 2), po czym ujmując spłaszczoną masę obu rękami naciska się ją, formując stożek ponownie (rys, 3).
 |
|
 |
| Formowanie stożka |
|
Tworzenie otworu |
Czynność tę powtarza się kilkakrotnie, w celu ostatecznego odpowietrzenia i ujednolicenia masy oraz dokładniejszego jej scentrowania. W dalszym ciągu pod naciskiem kciuków rąk tworzy się cylindryczne naczynie (rys. 4 i 5). Forma cylindryczna jest formą wyjściową do dalszego kształtowania toczonego przedmiotu.
 |
|
 |
| Rozszerzanie ścianek |
|
Podnoszenie ścianek |
Pod dalszym naciskiem rąk ścianki naczynia podnoszą się (rys.6). Przez nacisk od wewnątrz, za pomocą palców wskazujących, naczynie rozszerza się. Przez uciskanie ręką włożoną do środka naczynia i jednoczesne naciskanie z zewnątrz drugą ręką ścianki naczynia stają się cieńsze i coraz wyższe.
Zależnie od kolejności przeprowadzonych ruchów obu rąk mogą powstawać różne zmiany kształtu formowanego naczynia. Pod naciskiem palców i dłoni formierza, a jednocześnie pod wpływem rozciągania podczas ruchu wirowego z masy, formuje się przedmioty o kształtach cylindrycznych (rys. 7 i 8). Przekrój tych przedmiotów w płaszczyźnie poziomej jest zawsze kolisty.
 |
|
 |
| Formowanie końcowe |
|
Wygładzanie ścianek |
Podczas toczenia na kole garncarskim ręce i toczoną bryłę należy często zwilżać wodą. Zwiększa to poślizg dłoni lub palców oraz przyspiesza i ułatwia sam proces toczenia. Obok toczka garncarskiego lub na ławce samego toczka powinno być umieszczone naczynie z wodą.
Dłonie i palce powinny kierować ruchem masy w sposób zdecydowany. Nacisk na masę w czasie toczenia musi być równo mierny. Podczas toczenia należy zwracać uwagę na to, aby nie odrywać raptownie i niejednocześnie obu rąk od formowanego wyrobu, gdyż powoduje to rozerwanie przedmiotu.
Prędkość obrotowa toczka powinna być zawsze dostosowana do potrzeby. Obroty toczków garncarskich reguluje się zależnie od wielkości formowanego naczynia.
Po uformowaniu półfabrykat odcina się od głowicy za pomocą drutu. Następnie zdjęty z toczka półfabrykat odstawia się do przeschnięcia.
|
